چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۴ - 
فلسفه سوگند در قرآن:
در قرآن با انواع سوگندها مواجه هستیم. برخی از این سوگندها برای نشان دادن اهمیت یک چیز است ( نظیر سوگند به جایگاه ستارگان، سوگند به حالات شب و روز، سوگند به ماه و خورشید، سوگند به جایگاه ها و مکان های خاصی از زمین و ...). اما یکسری از سوگندها ، سوگندهایی است که خدا به اسما و صفات خودش می خورد و یا بدون اسم و صفت تاکیدی خاص، صرفا از عبارت سوگند می خورم، استفاده می کند. این نوع سوگندها برای مخاطب ایجاد شبهه نموده و این سوال پیش می آید که خداوند چه نیازی به سوگند خوردن دارد؟ در یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که : سوگندهایی كه خداوند متعال در قرآن كریم یاد فرموده، دارای دو پیام و یك نتیجه هستند : پیام اول: توجه به موضوعی است كه درباره آن قسم یاد شده تا شنوندگاه با پی بردن به عظمت موضوع، در مفاد آن بیشتر دقت كنند. پیام دوم: توجه به اهمیت چیزی است كه قسم به آن تعلق گرفته. خورشید، ماه، ستارگان، شب و روز، نفس انسان و كیفیت هدایت و اضلال و سایر چیزهایی كه قرآن به آنها قسم یاد كرده; اموری بسیار مهم و دارای نكات برجسته، تأمل برانگیز و دقیق هستند.حاصل و نتیجه این دو پیام، تحرك فكری انسان و تلاش برای علم و فهم بیشتر است.
کد خبر: ۳۹۸۱۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۸
فاضل میبدی:
حجت‌الاسلام فاضل میبدی، عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم گفت: راه حل تشکیل دو کشوری در ماجرای فلسطین و اسرائیل ایده ما نبوده است، بسیاری از سران حماس، سران کشور‌های عربی و ... آن را مطرح کرده‌اند. حتی تشکیل کشور فلسطین در سازمان ملل هم تصویب شده است و در جلسه‌ای که نماینده ایران در دولت آقای رئیسی هم آنجا حضور داشت، به آن رأی دادند. رهبری گفته‌اند که «تولید بمب اتم حرام است.» به نظر ما، علاوه بر مساله حرمت شرعی که ایشان فرمودند، این موضوع حرمت سیاسی هم دارد. اگر ایران بخواهد تولید بمب هسته‌ای کند، ممکن است بسیاری از کشور‌های منطقه برای دفاع از خودشان این کار را بکنند و منطقه، منطقه خطرناکی شود. تولید سلاح هسته‌ای در هر کجای دنیا خطرناک است. حالا بعضی فشار‌ها میگوید ما برای دفاع از خودمان می‌خواهیم. در حالی که هنوز ضایعه هیروشیما و ناکازاکی بر دل تمام مردم دنیا است. آن جنایتی که آمریکا در کشور ژاپن کرد، بسیار جنایت بزرگی بود. اگر خدای ناکرده دوباره تکرار شود، در هر کشوری، در ناحیه هر حکومتی، نابودی نسل بشر است.
کد خبر: ۳۹۶۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۱۹
گفتگو با ابوالقاسم علیدوست ، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم:
استاد علیدوست گفت: متأسفانه مشکل کشور ما است این است که مبارزه با اندیشه، گاهی تبدیل می‌شود به مبارزه با صاحب اندیشه؛ یعنی اگر من بخواهم کسی را نقد کنم، نمی‌آیم کتابش را نقد کنم، نمی‌آیم پایان‌نامه‌اش را نقد کنم، بلکه می‌آیم خودش را نقد می‌کنم، در حالی که این کار بسیار بد است. حالا یک کسی کتاب ضلالی دارد. بسیار خب، باید کتابش را جمع کرد. البته اگر جواب بدهد. گاهی وقت‌ها هم برعکس جواب می‌دهد؛ اما آیا باید خودش را اعدام کرد؟ به نظر می‌رسد هیچ ملازمه‌ای بین این دو وجود ندارد.
کد خبر: ۳۹۴۵۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۴
دکتر محمدرضا بوسفی استاد دانشگاه مفید در نشست «فقه رانت» :
دکتر محمدرضا یوسفی میگوید: در حکومت‌هایی که تمرکزگرا هستند و دامنۀ اختیارات حاکمیت فراوان است و شفافیتی وجود ندارد، با احکام فقهی ممکن است زمینه سازی رانت کنیم. مثلا در بحث انفال، دولت مالکیت بزرگی در زمین‌ها دارد و زمین‌های مفتوح العنوه هم در عمل در دست حاکم است. چنانچه در دوره عثمان این اتفاق افتاد و رانت‌های کلان برای نزدیکان او ایجاد شد.
کد خبر: ۳۹۳۱۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۶
مهدی نصیری:
مهدی نصیری استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی میگوید: در عصر غیبت و سیطره مدرنیته نباید از حوزه و فقه انتظار شکل دادن به اتوپیای دینی (مدینه فاضله) را داشته باشیم و این امر تنها با ظهور حضرت، ولی عصر محقق خواهد شد.
کد خبر: ۳۹۱۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۱۴
محمدکاظم حقانی‌فضل:
چندی پیش جلسه گفت‌وگویی بین دو جامعه‌شناس دین با موضوع دینداری در ایران برگزار شد. در این گفتگو دکتر حسن محدثی گیلوایی گزارش‌هایی مبنی بر کاهش و افول دینداری در ایران ارائه داد و در نقطه مقابل دکتر علی‌رضا شجاعی‌زند ضمن نقد پیمایش‌های انجام‌شده معتقد بود آنچه در ایران رخ داده تحول دینداری است نه تنزل. به نظر می‌رسد برای اینکه بتوانیم با هر یک از این جامعه‌شناسان دین همراهی یا مخالفت کنیم نخست باید پاسخی به چند پرسش بیابیم و سپس به ارزیابی سخنان جامعه‌شناسان دین برسیم و بین تحول و تنزل داوری کنیم. به این منظور نخست گزارشی گذرا از مناظره این دو استاد جامعه‌شناسی دین را مرور می‌کنم و سپس به پرسش‌های بایسته این بحث می‌پردازم.
کد خبر: ۳۹۱۰۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۶
محمدصادق کوشکی:
یک فعال سیاسی اصولگرا گفت: افرادی که می‌ترسند پامنبری‌های خود را از دست بدهند، در جامعه ورد پذیرش قرار نگیرد، درفضای مجازی به آنها حمله شود و... این افراد برای به دست آوردن دل مخاطب دست به هرکاری می‌زنند، حتی زیرپا گذاشتن شریعت و احکام فقهی . برای همین است که به «لاک مشکی» قسم می‌دهند.
کد خبر: ۳۹۰۸۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۰
سید عباس صالحی:
روحانیت، در مسند چونان پیامبرى قرار دارد و نیابت از چنان شخصیتى را عهده دار است؛ و اینک در برابر امواج خرافه هاى سنتى و مدرن، کهن و نوپیدا، دینى و قومى و… این پرسش اساسى مطرح است که آیا حوزه و روحانیت، به مسؤولیت اساسى خویش در این زمینه آگاه است؟ و آیا در برابر این طوفان سهمگین، مواجهه اى درخور و شایسته را از خود نشان داده است؟این جُستار، به علل و زمینه‌ها و بسترهایى اشاره مى دارد که حضور روحانیت را در این جهاد فکرى، کم رنگ کرده و در عمل زمینه هاى بروز و فعالیت جبهه خرافه سازان را فراهم‌تر ساخته است. قبل از پرداخت به این پرسشهاى اساسى، از باب مقدمه، اشاره اى به جایگاه و اهمیت موضوع خواهیم داشت.روحانیت، در مبارزه با خرافات، شناخت کافى در موضوعات ندارد. این نقیصه، موجب مى شود که فتاوى کلى و یا پیامهاى چندپهلو صادر شود و خرافه سازان در ترویج مرام و رفتار، در امنیت به سر برند. این نکته، در مقولاتى چونان (قمه زنى) , قفل بر بدن زدن و… به روشنى خود را مى نمایاند.
کد خبر: ۳۹۰۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۸۸/۱۲/۰۱
قرآن کتاب هدایت است و هر آنچه به این منظور کمک می رساند در این کتاب مقدس آمده است و روش آن در بیان مطالب، اشاره به اصل و کلیات آنهاست و کمتر به بیان فروع و جزئیات پرداخته است که شاید دلیل آن گستردگی بیش از حد تصور موضوعات و احکام جزئی باشد.اگر این نظر را پذیرا باشیم، باید به قدرت تخصصی علم در حوزه های مختلف احترام گذاشته و اجازه دخالت به افراد کم صلاحیت و بی اطلاع داده نشود و تدبیر امور در حوزه های تخصصی با مداخله علمی و در حوزه های کلان با جهت یابی دینی صورت پذیرد. آیا وضع فعلی ما این گونه است؟
کد خبر: ۳۸۷۴۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۵
درگذشت آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛
آیت‌الله محمدی ری‌شهری بامداد دومین روز قرن دار فانی را وداع گفت. مردی که در دهه شصت با استقامت بر کشف ابعاد یک پرونده جنایی، مانع از انحراف انقلاب شد. مهم‌ترین فراز از زندگی مرحوم ری‌شهری را باید دوران تصدی وزارت اطلاعات دانست؛ اگرچه او پیشتر نیز در کشف توطئه جاسوسی افسران حزب توده نقش آفرین بود، اما محوریت وی در ماجرای کشف توطئه باند مهدی هاشمی و رسیدگی به ابعاد مختلف آن پرونده، مانع از انحراف انقلاب از سوی اطرافیان مرحوم منتظری شد.
کد خبر: ۳۷۵۶۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۲
کرسی‌های درس خارج؛
استاد دروس خارج حوزه علمیه تصریح کرد: طلبه می‌بایست دقت نظر خود را از روش قدماء اخذ کند و از همان مداقه‌هایی که علماء سلف ما در استخراج احکام داشتند برخوردار باشد تا بتواند با استفاده از موضوع شناسی که خود انجام می‌دهد یا از دیگران برای او تبیین می‌کنند حکم را صادر کند. اینکه گفته می‌شود با تکیه بر تدریس فقه دیروز نمی‌توان به موضوعات اجتماعی امروز پاسخ داد را قبول ندارم. اگر طلبه این مسیر را به درستی طی کند، از توانایی استخراج حکم مسائل اجتماعی نیز برخوردار می‌شود. اما به شرط شناسایی دقیق موضوع.
کد خبر: ۳۷۳۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۱
نسبت فقه و اخلاق؛
نسبت «فقه» و «اخلاق» همیشه در میان عالمان مسلمان و در دهه‌های اخیر میان به طور گسترده‌ای میان دین پژوهان به خصوص نواندشان دینی، محل نزاع بوده است. پاره‌ای از اندیشمندان اخلاق را ذیل دین تعریف می‌کنند، برخی آن را مستقل از دین دانسته و بعضی‌ها نیز اخلاق را مسأله‌ای مُشرف و مسلط بر گزاره‌های دینی می‌دانند به طوری که حکمِ دینی همیشه تابع حکم اخلاقی است. سروشِ دباغ روان‌درمان گر، مدرس فلسفه و نواندیش دینی است. او سالیانی است که دغدغۀ ربط میان «فقه» و «اخلاق» را دارد و توانسته پاره‌ای از موضوعات فقهی را در «ترازوی اخلاق» – در دستگاه اخلاقیِ خود – واکاوی کند. کتاب او به نام «زمین فقه و آسمان اخلاق» به تازگی منتشر شده است. از سوی دیگر محمد موسوی عقیقی پژوهشگر فقه، فلسفه و اخلاق مناسبات میان «فقه» و «اخلاق» را به فراخور موضوعاتی بررسی می‌کند. متن زیر، گفتگوی میان سروش دباغ و موسوی عقیقی است است.
کد خبر: ۳۷۲۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۲
حکم نجاست سگ؛
چرا اسلام، سگ را نجس می‌داند؟ آیا در آیات و روایات و متون دینی، علت نجاست سگ بیان شده است؟ برخی افراد در این حکم، شک و شبهه‌ای ندارند و تنها از "فلسفه نجاست سگ" سؤال می‌کنند و می‌خواهند بدانند آیا در اسلام، فقط "حکم نجاست سگ" بیان شده یا علاوه بر این، به فلسفه این حکم نیز اشاره شده است؟
کد خبر: ۳۷۱۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۲
نواندیشی دینی؛
سیدجواد میری با اشاره به اینکه چشم‌انداز صحیح به دین این است که جامعه‌ای همراه با عدل و قسط ساخته شود، بیان کرد: چنین چشم‌اندازی موجب می‌شود که دین را به فقه یا احکام فقهی تقلیل ندهیم.
کد خبر: ۳۶۹۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۸
کرسی درس خارج؛
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش، استاد حوزه و محقق و پژوهشگر علوم دینی با تأکید بر اینکه تا به امروز ظرفیت‌های دانش وسیع و پخته فقه مغفول مانده و از امکانات آن به طور کامل بهره گیری نشده است، گفت: امروز به تقویت شاخصه‌های مهمی در فقه احتیاج داریم که این شاخصه‌ها «توجه به آیات قرآن»، «تلفیق قواعد و روایات»، «عقل و بنای عقلا»، «شریعت سهله و سمحه» و «تقویت روابط میان فقها و روشنفکران» هستند.
کد خبر: ۳۶۸۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۸
گرامیداشت نخستین سالگرد داود فیرحی؛
در ارزیابی کارنامۀ فکری و پژوهشی داود فیرحی (۱۳۹۹-۱۳۴۳) بر پایۀ آثار مکتوب و گفتار‌های او، می‌توان از دو قلمرو موازی سخن گفت: یکی فقه سیاسی و دولت در اسلام؛ دو دیگر، پژوهش‌های تاریخی در دو بخش: رخداد‌های صدر اسلام و تحولات ایران در دوران مدرن. لازم به ذکر است که ارزیابی جامع کارنامۀ فیرحی نیازمند مطالعۀ تمام آثار اوست؛ کاری که به فرصتی فراخ و زمانی دراز نیاز دارد؛ بنابراین آنچه در این نوشته می‌آید، هرچند با رجوع به آثار او فراهم آمده، اما صرفاً نگاهی اجمالی به کارنامۀ فیرحی در حد امکان و مجال است. در این نوشتار، دربارۀ کارنامۀ فیرحی در دو قلمرو یاد شده، نکاتی را بر سبیل ایجاز ذکر می‌کنم.
کد خبر: ۳۶۶۱۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۵
سروش محلاتی:
محمد سروش محلاتی در نشستی به مناسبت چهلمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی، گفت: مرحوم علامه می‌فرمایند که تمام بدبختی‌ها و انحطاطاتی که مسلمانان در طول تاریخ داشته اند، برخاسته از این است که به ظواهر احکام بسنده کرده اند. این دقیقاً در برابر تفکر کسانی است که عقیده دارند هر جا انحطاطی دیده می‌شود، به این علت است که به ظاهر دین عمل نکرده ایم.
کد خبر: ۳۶۵۳۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۵
فرهاد شفتی مدعی شد:
فرهاد شفتی، پژوهشگر قرآن تاکید کرد: پیامبران (ص) آنقدر تبلیغ می‌کردند تا حقیقت برای مخاطبانشان روشن روشن شود لذا مخاطبان آنها دو دسته می‌شدند، سیاه و سفید؛ کافران، سیاه و مؤمنان، سفید بنابراین مؤمن و کافر در آن اتمسفر مفهوم داشت، ولی امروز اتمسفر حاکم سایه روشن و خاکستری است بنابراین امروز چیزی به عنوان کافر نداریم.
کد خبر: ۳۶۵۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۲
افزایش تبلیغات چند همسری؛
تشویق به چندهمسری درحالی صورت می‌گیرد که بسیاری از جوانان به‌دلایل مشکلات اقتصادی و معیشتی قادر به ازدواج و تشکیل خانواده نیستند! حتی برای افزایش ازدواج در کشور مسئولین دست به دامن طرح‌های تشویقی شده‌اند تا جامعه از خطر کاهش نرخ ازدواج نجات دهند.
کد خبر: ۳۶۴۴۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵
فقه پژوهی و نواندیشی دینی؛
سروش دباغ: اثر پیش رو، متضمنِ جستار‌هایی است که طیِ نه سال گذشته، درباره نسبت میان اخلاق و احکام فقهی اجتماعی نگاشته و در ترازوی اخلاق توزین کرده‌ام.
کد خبر: ۳۶۲۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۸